Một chút câu chuyện về mình và những ngày đầu tiên trở thành Technical Writer.

Nhảy việc giữa tâm dịch

Theo dòng thời gian một chút, ngày 28 tháng 5 năm 2021 là ngày mình cùng các đồng nghiệp bên mảng F&B đóng gói đồ đạc về nhà “nghỉ Tết” không thời hạn cho tới tận bây giờ. Trong tháng nghỉ ngơi đó, mình quyết định tích cực hơn nữa trong công cuộc đi tìm một công việc mới, và vào đầu tháng 7, mình bắt đầu on board trong một công ty về tech với vị trí Technical Writer. Tất cả quy trình on board diễn ra online hoàn toàn, và đến giờ này mình đã xong hai tháng thử việc nhưng mới chỉ tới công ty đúng một lần và hoàn toàn chưa gặp đồng đội ngoài đời bao giờ.

Đó là một trải nghiệm khá thú vị. Đối với mình mà nói, mình chưa hề nghĩ sẽ bước chân qua tech, hay đáng sợ hơn là bỏ marketing và qua làm bên product. Mọi thứ hoàn toàn mới mẻ, mình học lại từ đầu tất cả. Nhưng mình cảm thấy may mắn, vì tới giờ phút này mình vẫn rất thích những gì mình làm, trộm vía, và mình cảm thấy mình đang đi đúng hướng. Mọi người hay hù rằng dịch thì cứ bám lại công ty cũ đi, nhảy việc làm gì. Nhưng thực tế mình thấy ngược lại, mình nhận được công việc tốt hơn, thu nhập tốt hơn, mọi thứ không bị ảnh hướng của dịch, chứng tỏ đây là một công ty đang phát triển rất tốt.

Technical Writer là gì?

Mọi người hay thắc mắc mỗi khi nghe mình nói đến việc mình làm Technical Writer. Title này khá mới lạ, mọi người rất dễ nhầm lẫn nó với Content hay Copywriter bên Marketing. Mình cũng từng như thế, và bây giờ mình có thể search google một định nghĩa chuẩn xác để bỏ vào đây, nhưng mình muốn tự định nghĩa theo cách của mình hơn. Thực tế thì mọi thứ xung quanh chúng mình đều là tác phẩm của Technical Writer. Hướng dẫn sử dụng nồi cơm điện, công thức làm bánh bông lan sau bịch bột mì pha sẵn, mấy cái bạn hay skip lúc cài một app mới, tất cả là tác phẩm của Technical Writer. Tuy nhiên, nếu công ty chỉ có một vài sản phẩm cần những hướng dẫn, giải thích, chỉ dẫn như vậy thì không cần thiết phải có Technical Writer. Những sản phẩm phức tạp, ví dụ như phần mềm hay một ứng dụng trên điện thoại, tính chất của chúng luôn cập nhật liên tục những tính năng mới, đó là mảnh đất màu mỡ mà Technical Writer đang phát triển.

Bạn có thể thấy một ví dụ điển hình đó là khi bạn gặp một lỗi nào đó trên Windows chẳng hạn, và bạn copy dòng lỗi đó search trên google. Bạn có thể thấy một đường link của Microsoft và click vào đó đọc cách khắc phục lỗi, đó là khi bạn đọc những tài liệu mà Technical Writer viết ra. Thực tế chúng mình còn những công việc khác nữa, ví dụ như nghiên cứu thông tin đối thủ, phân tích dữ liệu, cải thiện phần mềm viết docs… nhưng công việc chính của mình hiện tại vẫn là viết documentation cho sản phẩm của công ty mình.

Bắt đầu với Technical Writer như thế nào?

Mình đã có kinh nghiệm viết và cũng tự mình tạo trang blog này nên mình khá quen thuộc với cấu trúc của một bài viết. Tuy nhiên, trước đây mình chỉ viết tiếng Việt và bây giờ mọi thứ đã toàn technical khó hiểu lại còn phải tập viết bằng tiếng Anh. Đó là trở ngại đầu tiên, việc làm quen với việc viết bằng tiếng Anh, sau đó lại làm quen với từ vựng mới, đó là cả một quá trình. Mình đã học khóa CS50 của Harvard free trên EdX để làm quen hơn với các thuật ngữ, mình cũng học trên Academy của công ty mình để nắm được về sản phẩm. Có những hôm mình nghe webinar cũ của công ty trong lúc nấu và ăn sáng cho kịp hiểu mọi thứ nhiều hơn.

Mình đã làm quen với Git và version control, quả là một sự nhiệm màu với một đứa non-tech như mình. Sau đó mình bắt đầu làm quen với Visual Code và markdown, đến bây giờ quen rồi thì mình thấy nó tiện hơn nhiều so với việc thao tác tay với những thứ như in đậm, heading, chèn link… sau đó mình lại càng muốn học thêm về web developer, dù biết rằng nó cũng không quá liên quan, nhưng mình thấy hào hứng và muốn thử.

Nếu có một lời khuyên cho các bạn Technical Writer mới vào nghề, mình tin rằng hãy cứ đọc nhiều và thực sự thử sản phẩm của công ty mình thì bạn sẽ tiến bộ lên nhanh chóng. Và điều quan trọng nhất là đừng ngại hỏi, vì không như creative writing nơi bạn có thể chế ra nếu bạn bí, technical writer luôn phải đúng và chính xác.

Lần release đầu tiên

Khi mình vào công ty, còn khoảng hơn một tháng là tới đợt release phiên bản tiếp theo của phần mềm. Mình có cơ hội được viết một bài viết mới hoàn chỉnh đầu tiên về một trong những feature chính của đợt release đó. Đối với mình, đó là một cơ hội rất tuyệt vời và mình đã học được rất nhiều điều. Mình không dám nói rằng bài viết đó tốt hay không, có lẽ nó tốt với mình bây giờ nhưng vài tháng nữa nhìn lại mọi thứ sẽ khác, tuy nhiên mình thấy thật may mắn vì nhìn thấy được kết quả cố gắng của mình. Đương nhiên, sau bài viết được duyệt đó là công sức của PM và của sếp mình review lại bài nhiều lần. Mình vẫn nhớ đến một hôm mình đã quá chán với việc sửa đi sửa lại một bài, mình còn tự hỏi liệu mình có đang đi đúng hướng hay không. Nhưng đến hôm release và bài viết được chính thức đăng lên, mình cảm thấy nhẹ nhàng hẳn và đương nhiên câu hỏi kia cũng tự bay khỏi đầu.

Việc viết với mình ở đây không còn nằm ở việc bạn có khiếu viết hay bạn có phải là một người thú vị hay không. Việc viết bây giờ không còn sự phán xét hay hoặc dở nữa, mọi thứ chỉ còn là đúng hay sai, đầy đủ hay mập mờ. Và việc viết rồi cùng hướng tới một đích đến trong project, lâu lắm rồi mình mới cảm thấy những gì mình làm có ý nghĩa, và điều đó khiến mình yêu thích việc làm việc hơn.

Để tổng kết lại thì bài viết đầu tiên của riêng mình được review rất nhiều lần, mất khá lâu để hoàn thành, và mình từng viết rồi xóa đi cả phân nửa, nhưng nó lại chính là điều mà mình cảm thấy tự hào về nó.

Làm sao để trở thành Technical Writer từ vị trí Content Writer?

Thật không dễ dàng gì khi bạn học bao nhiêu từ hay ý đẹp để quảng bá sản phẩm, sau đó phải loại bỏ hết những từ mang ý quảng cáo và chỉ viết theo style neutral. Nhiều bạn sẽ cảm thấy bị chán khi mọi thứ đang viết theo công thức. Cái bạn viết đôi khi cũng chẳng phải cái bạn thích, không giống như một món ăn hay một mùi nước hoa, đôi khi là những sản phẩm bạn không nghĩ rằng cuộc đời này mình có cần xài đến. Câu thần chú yêu tên brand mới viết được bài chẳng còn đúng, giữa bạn và brand bây giờ không thể sáng nắng chiều mưa được. Mọi thứ đảo lộn tùng phèo, và bạn sẽ thấy Content Writer thú vị hơn.

Tuy nhiên, bạn không vứt hết mọi thứ bạn đã trau dồi đi. Những kỹ năng viết vẫn luôn được áp dụng như nhau, bạn còn học được cách cấu trúc bài một cách chặt chẽ hơn. Điều bạn làm bây giờ không phải là cả ngày ngồi trên facebook tìm trend này trend nọ để lên bài social cho kịp thời nữa. Bạn có thể ngồi nghe nhạc cổ điển, ung dung đọc tài liệu và viết blog. Sẽ không có ai chê bạn viết dở hay nhạt phèo như mỗi lúc bài bị ít tương tác, mọi thứ bây giờ chỉ nhằm mục đích giúp user hiểu sản phẩm của mình.

Hiện tại thì mình mới được hơn hai tháng kinh nghiệm vài ngày, nhưng mình cũng thấy bất ngờ vì kha khá bên tuyển dụng inbox mình trên Linkedin để hỏi xem mình có open làm Technical Writer không. Ví dụ như vậy là đủ hiểu Technical Writer đang phát triển tốt thế nào. Vẫn đang có nhiều cơ hội cho bạn ngoài kia, biết đâu Technical Writer lại hợp với bạn thì sao?

Kim Xuân